Rick O’Shea

Craoltóir agus Láithreoir The Book Show ar RTÉ

Le blianta beaga anuas, níos mó ná blianta eile, sin iad na blianta is mó a theastaíonn uainn bheith ag léamh inár saol.

Ba bhealach iontach é i gcónaí domsa le héalú, le mo mheabhairshláinte a choinneáil socair, le heolas agus forbairtí nua a fhoghlaim a athraíonn mo dhearcadh ar an domhan, le titim i ngrá le carachtair iontacha, le bualadh le seanchairde agus eachtraí nua a bheith againn, taithí a fháil ar an saol atá caite agus fiú an saol amach anseo nach mbeadh agam murach sin, agus fiú taisteal nuair nach raibh mé ábalta!

Tá lúcháir mhór orm go bhfuil an tionscnamh Ireland Reads ar siúl agus tá súil agam go gcuirfidh sé tús leis an léitheoireacht ó cheann ceann na bliana duit!

Rita Ann Higgins

File agus Drámadóir

“Focal i ndiaidh focail i ndiaidh focail, is í sin cumhacht” – Margaret Atwood

Tagann saoirse leis an léitheoireacht gan aon chomparáidí. Bhí mé dhá bhliain is fiche nuair a léigh mé leabhar ó chlúdach go clúdach den chéad uair. Bhí mé mar léitheoir mall agus bhíodh mé ag streachailt leis na focail ar an leathanach. Tar éis tamaill, bhí cleachtadh agam ar na focail. Ba mhór an sólás agam na focail. Bhí na focail ag cruthú pictiúr. Bhí mé in ann Catherine agus Heathcliff a fheiceáil ar na Móinteáin.

D’oscail an léitheoireacht doras chuig tír fuaimeanna agus siollaí. Bhí sé iontach dul isteach in intinní daoine eile trí leabhair. Fuair mé go raibh mé ag smaoineamh faoi charachtair nuair nach raibh an leabhar á léamh agam. Braithim gur mór an phribhléid dom é a bheith in ann léamh, mothaím gur ceart atá ann chomh maith - ceart daonna. Ná bíodh eagla ort roimh fhocail riamh. Tá siad chomh láidir le seanphéire butaisí. Is leatsa na focail don léitheoireacht.

Paul Lynch

Údar

Tá sé ag éirí níos deacra agus níos deacra am a fháil don léitheoireacht ar na saolta seo. An fón cliste sin i do phóca agat, bíonn sé de shíor ag iarraidh d’aird a tharraingt air. Is ar éigean a bhíonn nóiméad de shuaimhneas intinne agat dá dheasca. Is ríghearrr an t-achar airde atá againn anois, sinn chomh tugtha tnáite ag saol a bhfuil siúl géar faoi nach bhfuilimid in ann socrú síos d’aon rud. An chuma air nach bhfuil a fhios againn conas an saol a ghlacadh go réidh a thuilleadh. Cén leigheas atá air seo?

Is féidir linn leabhair a léamh lenár gcumas aird a thabhairt ar rud a neartú. Faigh cathaoir chompordach duit féin agus cas as d’fhón. É níos fearr fós má chuireann tú i gcófra nó i dtaisceadán é. An bhfuil tú in ann léamh ar feadh 20 nóiméad gan ligean don chathú é a chur ar siúl arís? Treise leat! Anois, déan iarracht é sin a dhéanamh ar feadh leathuair a chloig agus arís eile más féidir. Ná géill don fhonn d’intinn a ligean ar seachrán agus cuimhnigh gur cleachtadh a dhéanann máistreacht. Cuimhnigh, leis, nach bhfuil an fón cliste leath chomh cliste agus a chreidtear i ndeireadh na dála. Seans go rithfeadh sé leat cén mhaitheas atá ann i ndáiríre?

Tá na meáin shóisialta mar a bheadh scáthán ann agus d’íomhá féin a chur os comhair do shúile an t-am ar fad. Mar mhalairt air sin, nuair a léimid, bíonn ár n-aird ar aithne a chur ar shaol inmheánach daoine eile. Faighimid éachtaint ar shaol eile, réanna eile, agus blaisimid mothúcháin nach mbeadh taithí riamh againn orthu murach leabhair den scoth. Is féidir le scríbhneoirí tú a scuabadh chun siúil ar aistear ina mbíonn ríméad an tsaoil (agus briseadh croí) ort, aistir a athraíonn ár ndearcadh ar an saol go minic. Samhlaigh, leis, an cogar sin i do chluas, guth an scríbhneora, mar chuireadh chun éirí suaimhneach, le suí tamaillín leis na mothúcháin i do chroí istigh, an áit as a dtagann na smaointe is fearr saor in aisce. Is ar an gcaoi sin a chuireann tú eolas ar an eagna inmheánach. I ruaille buaille shaol an lae inniu, tá gá againn le suaimhneas a ghlacadh ó am go ham agus cluas le héisteacht a chur orainn féin. Bíodh an léitheoireacht mar réalta eolais agat.

Agus an Booker Prize buaite aige, is údar é Paul Lynch a scríobh Prophet Song.

Manchán Magan

Údar

Tá mo chroí istigh sa léitheoireacht. Go litriúil. D’oscail sé m’intinn do thaithí nua, tírdhreacha nua, coincheapa nua, bealaí nua a bheith sa saol seo agus ag ceangal leis an Saol Eile.

Ba é an múinteoir is fearr i mo shaol é, seachas mo ghuth istigh féin. Agus ceann de na foinsí siamsaíochta is mó atá agam. Agus is iad leabharlanna a thug an deis dom a bheith ag léamh. Is teampaill leathnaithe na hintinne iad, nó teampaill scíthe na hintinne agus seachráin na hintinne.

Táim fíorbhuíoch de leabharlanna agus na leabhair atá istigh ann.

Dave Rudden

Údar

Is mór an pléisiúr dom bheith i m’ambasadóir don fheachtas ‘Ireland Reads’

Mar iar-mhúinteoir atá ina údar anois, tá taithí phearsanta agam ar chumhacht nascachta na léitheoireachta ag aois ar bith. Is rud amháin é an draíocht a bhaineann le tú féin a iompar go saolta eile agus go hamanna eile, ach an rud atá i bhfad níos tábhachtaí domsa ná an teileapórtáil an-sonrach a bhaineann le dul isteach in intinn daoine eile.

Is léitheoireacht mhaith í aon léitheoireacht, mar go gcuireann léitheoireacht i gcuimhne dúinn go bhfuil ár bplotaí féin – ár gcathanna féin, ár mbuanna féin, ár gcaillteanas féin againn go léir. Sílim nach bhfuil ceacht ar bith níos tábhachtaí ná sin.

Sarah Webb

Údar

Thar aon ní eile, is léitheoir mé.

Tá an-suim ar fad agam i leabhair agus sa léitheoireacht. D'fhéadfainn maireachtáil gan a lán rudaí, ach ní gan leabhair. Tugann siad eolas dom, cuireann siad siamsaíocht ar fáil dom, cabhraíonn siad liom dul isteach i mbróga daoine eile, cuireann siad ag smaoineamh mé. Tá siad ann nuair a bhím ag mothú go maith, nuair a bhím tinn, nuair a bhíonn scíth agam, nuair a bhím tuirse. 

Is iad mo chairde dílse, mo chompánaigh dhílse. Idir seanchairde ar nós Summer Sisters le Judy Blume (leabhar iontach tumthach do laethanta saoire an tsamhraidh) nó Big Magic le Elizabeth Gilbert (ceann de na leabhair is fearr faoi chruthaitheacht), agus úrscéalta snasta nua do pháistí, is breá liom iad go léir!

Patricia Forde

Laureate na nÓg

Ó mhúin mo mháthair dom léamh ag ceithre bliana d’aois, is beag lá nach raibh leabhar i mo lámh agam. Tá an spás agus an domhan faoi thoinn feicthe agam. Tá coireanna uafásacha feicthe agam, agus rúndiamhra achrannacha réitithe agam, agus mé i mo shuí ar mo tholg sa mbaile! Thar rud ar bith eile, mar mhúinteoir, mar thuismitheoir agus mar scríbhneoir, tá an difríocht a dhéanann léitheoireacht i saol an duine óig feicthe agam. Tá an-áthas orm tacú leis an bhfeachtas tábhachtach seo, Ireland Reads.

Oliver Callan

Scríbhneoir grinn agus láithreoir

Tá mo chuimhneacháin is luaithe go léir faoi leabhair. D'fhaighinn leabhar i gcónaí do mo bhreithlá, dhá lá i ndiaidh na Nollag. Is cuimhin liom an chéad leabhar a léigh mé, The Enchanted Wood, le hEnid Blyton. Léimeann triúr páistí thar dhíog agus dreapann siad crann inar féidir leo cuairt a thabhairt ar dhomhain dhraíochta ag an mbarr.

Is é an chéad scéal a bhaineann an anáil díot agus ón saol mar atá an ceann is fearr. Is cuimhin liom fós an mothúchán agus mé ag suí i leaba mo thuismitheoirí go déanach oíche amháin mar ní raibh cead agam an solas a bheith ar siúl sa seomra a roinn mé le mo dheartháireacha agus deirfiúracha. D’imigh mé sna tailte craiceáilte le fear an tSáspain, agus níor fhill mé ar an mbaile arís.

Marian Keyes

Údar

Páiste imníoch, uaigneach a bhí ionam, ach nuair a léigh mé mo chéad leabhar le Enid Blyton (‘The Twins at St Claire’s’) chuaigh sé i bhfeidhm go mór orm. Go tobann, bhí tairseach agam chuig saol eile – chuig saol gan teorainn. Bhí mé ábalta éalú ón míchompord a bhí orm bheith i mo shuaimhneas trí mo féin a thumadh i saol daoine eile.

Ó shin i leith, is mór an cuidiú an léitheoireacht dom. Is cuma cad a bhí ag tarlú dom, thug leabhair sólás dom, thug siad cairdeas dom, bhain siad gáire asam, chuir siad ag smaoineamh mé, thug siad spás dom chun m’anáil a fháil agus choinnigh siad amach ón domhan mór mé.

Is é an cumas léimh mo shárchumhacht

Melatu-Uche Okorie

Údar

Is breá liom a bheith ag léamh mar tugann sé laochra dom. Téim go háiteanna éagsúla i m'intinn freisin, titim i ngrá, bím brónach, bím feargach, bím ag gáire faoi shaintréithiúlacht daoine eile, é sin ar fad i gceann cúpla nóiméad.